Onlangs bezochten we een Vlaamse Montessorischool. Het was een inspirerende voormiddag. Het is genoeg om een 'indruk' te krijgen van hoe er ongeveer gewerkt wordt. Hoe de kinderen aan de slag gaan, welke materialen men gebruikt, de klasopstelling, de klasorganisatie, ... Natuurlijk kan het beeld dat je innerlijk vormt sterk beïnvloed worden door: je verwachtingen, een open blik, een momentopname die misschien geen totaalbeeld geeft, je achtergrond, je gewoontes, je opleiding en je intuïtie. Het is natuurlijk niet evident om alle Montessoriprincipes in zo één schoolbezoek aan te tonen. Ik ben er dan ook niet in geslaagd om uit te leggen waarom bijvoorbeeld de kleuters minder lijken te spelen en waarom de kennis en de vaardigheden minder in de weekthema's (ontwikkelingscentra) aan bod lijken te komen. Ik kan er natuurlijk bij vertellen dat er na de ochtendspeeltijd minder met de Montessorimaterialen wordt gewerkt, dat er ook veel activiteiten rond 'huishoudelijk werk' zijn, dat de kleuters er evengoed liedjes zingen en kringmomentjes hebben en dat het werken met Montessorimaterialen eigenlijk 'spelen' is voor kleuters. Maar dan nog is mijn boodschap en mijn overtuiging moeilijk over te brengen. Daarom wil ik iedereen het boek aanraden van Céline Alvarez: "De Natuurwetten van het Kind".
Céline Alvarez is een Française die sinds 2014 een revolutie ontketende in het Franse kleuteronderwijs. Ze startte een driejarig experiment in een kleuterschool in Gennevilliers. Daarbij baseerde ze zich op het werk van Maria Montessori en haar voorgangers, Séguin en Itard. Céline Alvarez belicht in haar boek ook de wetenschappelijke kant van de ontwikkeling van het kind: gevoelige periodes, hoe hersenverbindingen tot stand komen of juist verdwijnen, de ontwikkeling van de intelligentie en het belang van de omgeving.
Ze maakt de volgende vergelijking met een bijenvolk:
"Bijenlarven zijn allemaal voorbestemd om werksters te worden; ze worden allemaal geboren met hetzelfde genetische patroon. Maar als één van die larven koninginnenbrij te eten krijgt, wordt ze koningin. Om de beste versie van zichzelf te kunnen worden, heeft het kind een liefhebbende omgeving nodig, een rijke en geordende omgeving vol energie, waarin het op ontdekking kan gaan en waarin ruimte is voor spontane activiteiten, waarin het andere kinderen kan leren kennen, een rustige omgeving ook met plaats voor bereidwillige interactie, hulp aan elkaar, empathie en generositeit. ... Deze elementen zijn voor het kind wat de koninginnenbrij is voor de bijenlarve. ... De visionaire Maria Montessori had deze omgevingsfactor lang voor alle anderen al begrepen."
Tijdens het experiment van Céline Alvarez in Gennevilliers boekte ze schitterende resultaten met de kinderen. Sinds 2014 deelt ze haar ervaringen via lezingen, video's en interviews. Haar blog werd al door enkele miljoenen mensen bekeken. Ontelbare leerkrachten, opvoeders en ouders lieten zich al inspireren door haar. Op haar website zal je zien dat ze zich niet als Montessorionderwijs bestempelt, ze gebruikt namelijk ook niet-Montessorimaterialen zoals bijvoorbeeld Lego of Kapla, doet kringgesprekjes en doet nog activiteiten die niet aan bod komen in het 'strikt'-Montessorionderwijs. Toch is de overeenkomst wel duidelijk. Daarbij is het prachtig hoe ze onderzoek linkt aan de praktijk, ze gebruikt op een ingenieuze manier de recente neurowetenschappelijke inzichten over de werking en ontwikkeling van het menselijke brein.
Haar boek leest vlot, inspireert en zet aan tot nadenken én het zet hopelijk aan tot actie (bij mij in elk geval wel). Veel leesplezier!
Op haar website https://www.celinealvarez.org/ vind je meer informatie.
